YAŞAMI SAVUNAN BİNALARIN ALAMETİFARİKASI: ENERJİ KİMLİK BELGESİ

Gezegenimizin daha güzel ve yaşanabilir bir yer olması için sakinleri olarak hepimize pek çok görev düşüyor. Çevremizi kirletmemek, kaynaklarımızı verimli kullanmak bu görevlerin başında geliyor. Bireysel olarak bizim tek başımıza aldığımız aksiyonlar değerli olsa da bazı şeyleri değiştirmek için daha kitlesel hareketler, daha büyük oluşumlar; kampanyalar, yasalar, genelgeler gerekiyor. Çevre ve doğa odaklı bu yaklaşım çerçevesinde yaşantımıza dair birtakım şeyleri kökten değiştirmeye; inşaattan turizme, tarımdan sanayiye tüm süreçleri bu doğrultuda dönüştürmeye başlamamız oldukça önemli. İşte bina “enerji kimlik belgesi (EKB)”, kentlerimizi çevreci bir yapıya kavuşturmak için atılmış kapsamlı adımlardan biri. EKB sayesinde, sahip olduğumuz enerji kaynaklarını daha etkin kullanmak amacıyla yaşadığımız binaların enerji verimliliğini ölçüyoruz.

EKB nedir?
Daha önce beyaz eşya alışverişi yaptıysanız buzdolabı, bulaşık makinesi gibi ürünlerin üzerinde, enerji tüketim sınıfını gösteren harfleri muhakkak görmüşsünüzdür. Benzer şekilde satın almak ya da kiralamak istediğiniz dairenin bulunduğu apartmanın girişinde, apartmanın enerjiyi ne kadar verimli kullandığını bilmenizi sağlayacak harfler bulunsa nasıl olurdu? Apartmanların girişinde yazılı olmasa da EKB sayesinde, satın almayı ya da kiralamayı düşündüğünüz evin bulunduğu apartmanın enerji verimliliğini öğrenebileceksiniz.

2 Mayıs 2007 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu ile “enerjinin etkin kullanılması, israfının önlenmesi, enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesi ve çevrenin korunması için enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılması” amaçlanıyordu. Yasa her binanın bir enerji kimlik belgesi olmasını zorunlu hale getiriyordu. 4 defa ertelenen yasa 1 Ocak 2020 tarihi itibarıyla yürürlüğe girdi. Enerji kimlik belgesi ile bir binanın; ısıtma, soğutma, havalandırma ve aydınlatma gibi işlemleri yaparken enerjiyi ne kadar tasarruflu kullandığını, ne kadar karbon salınımı yaptığını, ne kadar iyi izole edildiğini, binada bulunan cam ve çerçevelerin enerji kaybını ne kadar önlediğini öğrenebiliyoruz.

Yeni binalar asgari C sınıfı
1 Ocak 2011 tarihinden sonra yapı ruhsatı alan binalar kanunda “yeni bina” olarak geçiyor. 2011 öncesi yapı ruhsatı alan binalar ise “mevcut bina” olarak adlandırılıyor. Kanuna göre yeni binaların, enerji tüketim verimliliğinin en azından “C” sınıfında olması gerekiyor. Bu şartı sağlayamayan yeni binalar ruhsat alamıyor. En verimli tüketim seviyesinin “A”, en verimsiz tüketim seviyesinin ise “G” olarak sınıflandırıldığı yasaya göre mevcut binalar için şart koşulan bir verimlilik seviyesi bulunmuyor.

EKB olmadan satış ve kiralama yapılamıyor
Kanuna göre EKB olmadan gerek yeni bina gerekse mevcut binalarda; satış, kiralama gibi işlemler gerçekleştirilemiyor. Binanıza EKB almak için, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkili kılınan, lisanslı “enerji verimliliği danışmanlığı” yapan şirketlere başvurmanız gerekiyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın resmi web sitesine göre 2021 ağustos ayı itibarıyla EKB alan bina sayısı 1 milyon 200 bine yaklaşmış durumda; bu rakam, ülkemizde bulunan yaklaşık 12 milyon binanın, %10’nun çevreci olduğuna işaret ediyor. Bu oldukça iyi bir haber.

EKB zorunluluğu olmayan yapılar
Yasaya göre EKB zorunluluğunun istisna olduğu yapılar da mevcut. Seralar, atölyeler, ısıtılması ve soğutulması gerekmeyen yapıların ve toplam kullanım alanı 50 metrekarenin altında olan binaların EKB alması gerekmiyor. Ayrıca sanayi alanlarında üretim faaliyeti yürütülen ve planlanan kullanım süresi iki yıldan az olan binalar da EKB zorunluluğundan muaf tutuluyor.

Hem gezegenimiz hem ekonomimiz için
Elektrikli ev aleti alırken satın aldığımız ürünün ne kadar elektrik tüketeceğini düşündüğümüz gibi, kiralamayı ya da satın almayı planladığımız evin de enerji verimliğini göz önünde bulundurmamız gerekiyor. Enerji verimliliği yüksek ev hem bütçemize hem de sürdürülebilirliğe önemli katkılarda bulunuyor. Uzun kış aylarında doğalgaz faturalarının size kötü sürprizler yapmasını istemiyor ve gezegenimizin daha yaşanabilir bir yer haline gelmesini önemsiyorsanız satın almayı ya da kiralamayı düşündüğünüz evin enerji kimlik belgesini mutlaka görün. Unutmayın; gidebileceğimiz başka bir gezegen yok.